SKUTKI NADMIERNEJ EKSPOZYCJI PRACOWNIKÓW NA DZIAŁANIE CZYNNIKÓW GORĄCYCH
Narażenie pracownika na wymienione wyżej czynniki niebezpieczne występujące w środowisku pracy może skutkować poparzeniami, które mogą być przyczyną poważnych uszkodzeń ciała, a nawet śmierci.
Poparzenia organizmu w zależności od tego, jak są rozległe i w jakim stopniu uszkadzają powierzchnię skóry, są klasyfi kowane i zaliczane do jednego z trzech stopni [1, 2], wymienionych poniżej.
Pierwszy stopień (powierzchniowy) poparzenia dotyczy jedynie naskórka lub zewnętrznej warstwy skóry. Miejsce poparzone jest czerwone, obolałe, suche, bez pęcherzy. Długotrwałe uszkodzenie tkanek jest rzadkie i zazwyczaj ogranicza się do zwiększenia lub zmniejszenia zaczerwienienia skóry.
Drugi stopień poparzenia dotyczy zarówno naskórka, jak i głębszych warstw skóry. Poparzone miejsce jest czerwone, pojawiają się pęcherze, może być opuchnięte i obolałe.
Trzeci stopień poparzenia– uszkodzony jest naskórek i skóra, nieraz także leżące pod nią mię-śnie, ścięgna i kości. Miejsca oparzenia są białe lub zwęglone, nie ma w nich czucia, gdyż końcówki nerwów zostały uszkodzone.
Poparzenia ciała drugiego i trzeciego stopnia wymagają natychmiastowej interwencji lekarza.
WYMAGANIA DLA ODZIEŻY OCHRONNEJ DLA PRACOWNIKÓW PRZEMYSŁU NARAŻONYCH NA DZIAŁANIE CZYNNIKÓW GORĄCYCH
Wymagania ogólne, które powinien spełniać każdy rodzaj odzieży ochronnej, w tym odzież przeznaczona do ochrony przed czynnikami gorącymi, są zawarte w normie PN-EN 340 .
Odzież chroniąca przed czynnikami gorącymi podczas badania odporności na zapalenie powinna zawsze charakteryzować się niepalnością. To wymaganie dotyczy wszystkich materiałów zastosowanych w odzieży, szwów oraz akcesoriów.
Do prac, podczas których dochodzi do przypadkowego kontaktu z płomieniem i nie zachodzi ryzyko narażenia pracownika na inne rodzaje czynników gorących, powinna być stosowana odzież spełniająca wymagania normy PN-EN ISO 14116 [5]. W wymienionej normie przedstawiono 3 indeksy (poziomy) ograniczonego rozprzestrzeniania płomienia w zależności od zachowania materiałów bądź odzieży podczas badania odporności na zapalenie (rozprzestrzeniania płomienia). Indeks 3 charakteryzuje najwyższy stopień ochrony, natomiast indeks 1 – najniższy.
Jeżeli wymagana jest ochrona nie tylko przed zapaleniem, ale również przed innymi czynnikami gorącymi, odzież ochronna powinna spełniać wymagania normy PN-EN ISO 11612. Odzież ochronna spełniająca wymagania normy PN-EN ISO 11612 jest przeznaczona do ochrony pracownika przed krótkim kontaktem z płomieniem i przynajmniej jednym rodzajem innego czynnika gorącego (ciepło konwekcyjne, promieniowanie cieplne, duże rozpryski płynnego metalu) lub kombinacją tych czynników.
Odporność odzieży na każdy rodzaj czynnika jest
określona za pomocą kodu literowego:
• odporność na ciepło konwekcyjne – B,
• odporność na promieniowanie cieplne – C,
• odporność na duże rozpryski płynnych metali: aluminium – D, żelazo – E,
• odporność na ciepło kontaktowe – F.
Odporność odzieży na wymienione wyżej czynniki podawana jest w poziomach skuteczności; wyższy poziom skuteczności oznacza wyższy poziom ochronny wyrobu. W normie uwzględnione są wymagania dotyczą-ce ubrań, kombinezonów, jak również kapturów i getrów, natomiast inne rodzaje ochron, np. głowy, ochrony rąk i stóp, są z niej wyłączone.
Odzież ochronna dla spawaczy powinna spełniać wymagania normy PN-EN ISO 11611
Przeznaczona jest do ochrony użytkownika przed rozpryskami (małych kropli stopionego metalu), krótkotrwałym kontaktem z płomieniem, promieniowaniem cieplnym od łuku elektrycznego. Odzież ta minimalizuje również możliwość porażenia prą-dem elektrycznym w razie przypadkowego, krótkotrwałego kontaktu z przewodami elektrycznymi pod napięciem w przybliżeniu do 100 V prądu stałego w normalnych warunkach spawania.
Wszystkie materiały zastosowane w odzieży, szwy oraz akcesoria powinny charakteryzować się ograniczoną zdolnością do rozprzestrzeniania płomienia.
W normie PN-EN ISO 11611 określono dwie klasy ochrony przed drobnymi rozpryskami stopionych metali: klasę 1, oznaczającą niższy poziom, i klasę 2 – wyższy poziom:
• klasa 1 – odporność materiału lub układów materiałów na działanie drobnych rozprysków stopionego metalu (co najmniej 15 kropli), zapewnia ochronę podczas stosowania mniej niebezpiecznych technik spawania i w sytuacjach powodujących niższe poziomy oddziaływania rozprysków i promieniowania cieplnego,
• klasa 2 – odporność materiału lub układów materiałów na działanie drobnych rozprysków stopionego metalu (co najmniej 25 kropli), zapewnia ochronę podczas stosowania bardziej niebezpiecznych technik spawania i w sytuacjach powodujących wyższe poziomy oddziaływania rozprysków i promieniowania cieplnego.
OCHRONA PRZED EFEKTAMI CIEPLNYMI ODDZIAŁYWANIA ŁUKU ELEKTRYCZNEGO
Według normy PN-EN ISO 11612 [6] ochrona przed tego typu efektami jest wymaganiem opcjonalnym.
Szczegółowe wymagania dla tej odzieży przedstawiono w normach PN-EN 61482-1-2:2007 i IEC 61482-2:2009 . W instrukcji użytkowania odzieży ochronnej podana jest informacja, że odzież zapewnia ochronę przed łukiem elektrycznym klasy 1 (badanie przy natężeniu prądu zwarciowego 4 KA) lub klasy 2 (badanie przy natężeniu prądu zwarciowego 7 KA).
Pierwsza i druga klasa ochrony dotyczą spełniania wymagań bezpieczeństwa w odniesieniu do możliwych zagrożeń wynikających z elektrycznych zwarć łukowych.
Analiza ryzyka powinna wyjaśniać zagrożenia, gdyż w rzeczywistości mogą być one większe. Należy również pamiętać o tym, że powyższe wymagania uwzględniają jedynie cieplne skutki działania łuku elektrycznego, natomiast nie uwzględniają skutków takich, jak: hałas, efekty świetlne, wzrost ciśnienia, gorący olej, porażenie prądem elektrycznym, skutki fizycznego i psychicznego szoku oraz oddziaływanie toksyczne.
Czynniki gorące a odzież ochronna
SKUTKI NADMIERNEJ EKSPOZYCJI PRACOWNIKÓW NA DZIAŁANIE CZYNNIKÓW GORĄCYCH
Narażenie pracownika na wymienione wyżej czynniki niebezpieczne występujące w środowisku pracy może skutkować poparzeniami, które mogą być przyczyną poważnych uszkodzeń ciała, a nawet śmierci.
Poparzenia organizmu w zależności od tego, jak są rozległe i w jakim stopniu uszkadzają powierzchnię skóry, są klasyfi kowane i zaliczane do jednego z trzech stopni [1, 2], wymienionych poniżej.
Pierwszy stopień (powierzchniowy) poparzenia dotyczy jedynie naskórka lub zewnętrznej warstwy skóry. Miejsce poparzone jest czerwone, obolałe, suche, bez pęcherzy. Długotrwałe uszkodzenie tkanek jest rzadkie i zazwyczaj ogranicza się do zwiększenia lub zmniejszenia zaczerwienienia skóry.
Drugi stopień poparzenia dotyczy zarówno naskórka, jak i głębszych warstw skóry. Poparzone miejsce jest czerwone, pojawiają się pęcherze, może być opuchnięte i obolałe.
Trzeci stopień poparzenia– uszkodzony jest naskórek i skóra, nieraz także leżące pod nią mię-śnie, ścięgna i kości. Miejsca oparzenia są białe lub zwęglone, nie ma w nich czucia, gdyż końcówki nerwów zostały uszkodzone.
Poparzenia ciała drugiego i trzeciego stopnia wymagają natychmiastowej interwencji lekarza.
WYMAGANIA DLA ODZIEŻY OCHRONNEJ DLA PRACOWNIKÓW PRZEMYSŁU NARAŻONYCH NA DZIAŁANIE CZYNNIKÓW GORĄCYCH
Wymagania ogólne, które powinien spełniać każdy rodzaj odzieży ochronnej, w tym odzież przeznaczona do ochrony przed czynnikami gorącymi, są zawarte w normie PN-EN 340 .
Odzież chroniąca przed czynnikami gorącymi podczas badania odporności na zapalenie powinna zawsze charakteryzować się niepalnością. To wymaganie dotyczy wszystkich materiałów zastosowanych w odzieży, szwów oraz akcesoriów.
Do prac, podczas których dochodzi do przypadkowego kontaktu z płomieniem i nie zachodzi ryzyko narażenia pracownika na inne rodzaje czynników gorących, powinna być stosowana odzież spełniająca wymagania normy PN-EN ISO 14116 [5]. W wymienionej normie przedstawiono 3 indeksy (poziomy) ograniczonego rozprzestrzeniania płomienia w zależności od zachowania materiałów bądź odzieży podczas badania odporności na zapalenie (rozprzestrzeniania płomienia). Indeks 3 charakteryzuje najwyższy stopień ochrony, natomiast indeks 1 – najniższy.
Jeżeli wymagana jest ochrona nie tylko przed zapaleniem, ale również przed innymi czynnikami gorącymi, odzież ochronna powinna spełniać wymagania normy PN-EN ISO 11612. Odzież ochronna spełniająca wymagania normy PN-EN ISO 11612 jest przeznaczona do ochrony pracownika przed krótkim kontaktem z płomieniem i przynajmniej jednym rodzajem innego czynnika gorącego (ciepło konwekcyjne, promieniowanie cieplne, duże rozpryski płynnego metalu) lub kombinacją tych czynników.
Odporność odzieży na każdy rodzaj czynnika jest
określona za pomocą kodu literowego:
• odporność na ciepło konwekcyjne – B,
• odporność na promieniowanie cieplne – C,
• odporność na duże rozpryski płynnych metali: aluminium – D, żelazo – E,
• odporność na ciepło kontaktowe – F.
Odporność odzieży na wymienione wyżej czynniki podawana jest w poziomach skuteczności; wyższy poziom skuteczności oznacza wyższy poziom ochronny wyrobu. W normie uwzględnione są wymagania dotyczą-ce ubrań, kombinezonów, jak również kapturów i getrów, natomiast inne rodzaje ochron, np. głowy, ochrony rąk i stóp, są z niej wyłączone.
Odzież ochronna dla spawaczy powinna spełniać wymagania normy PN-EN ISO 11611
Przeznaczona jest do ochrony użytkownika przed rozpryskami (małych kropli stopionego metalu), krótkotrwałym kontaktem z płomieniem, promieniowaniem cieplnym od łuku elektrycznego. Odzież ta minimalizuje również możliwość porażenia prą-dem elektrycznym w razie przypadkowego, krótkotrwałego kontaktu z przewodami elektrycznymi pod napięciem w przybliżeniu do 100 V prądu stałego w normalnych warunkach spawania.
Wszystkie materiały zastosowane w odzieży, szwy oraz akcesoria powinny charakteryzować się ograniczoną zdolnością do rozprzestrzeniania płomienia.
W normie PN-EN ISO 11611 określono dwie klasy ochrony przed drobnymi rozpryskami stopionych metali: klasę 1, oznaczającą niższy poziom, i klasę 2 – wyższy poziom:
• klasa 1 – odporność materiału lub układów materiałów na działanie drobnych rozprysków stopionego metalu (co najmniej 15 kropli), zapewnia ochronę podczas stosowania mniej niebezpiecznych technik spawania i w sytuacjach powodujących niższe poziomy oddziaływania rozprysków i promieniowania cieplnego,
• klasa 2 – odporność materiału lub układów materiałów na działanie drobnych rozprysków stopionego metalu (co najmniej 25 kropli), zapewnia ochronę podczas stosowania bardziej niebezpiecznych technik spawania i w sytuacjach powodujących wyższe poziomy oddziaływania rozprysków i promieniowania cieplnego.
OCHRONA PRZED EFEKTAMI CIEPLNYMI ODDZIAŁYWANIA ŁUKU ELEKTRYCZNEGO
Według normy PN-EN ISO 11612 [6] ochrona przed tego typu efektami jest wymaganiem opcjonalnym.
Szczegółowe wymagania dla tej odzieży przedstawiono w normach PN-EN 61482-1-2:2007 i IEC 61482-2:2009 . W instrukcji użytkowania odzieży ochronnej podana jest informacja, że odzież zapewnia ochronę przed łukiem elektrycznym klasy 1 (badanie przy natężeniu prądu zwarciowego 4 KA) lub klasy 2 (badanie przy natężeniu prądu zwarciowego 7 KA).
Pierwsza i druga klasa ochrony dotyczą spełniania wymagań bezpieczeństwa w odniesieniu do możliwych zagrożeń wynikających z elektrycznych zwarć łukowych.
Analiza ryzyka powinna wyjaśniać zagrożenia, gdyż w rzeczywistości mogą być one większe. Należy również pamiętać o tym, że powyższe wymagania uwzględniają jedynie cieplne skutki działania łuku elektrycznego, natomiast nie uwzględniają skutków takich, jak: hałas, efekty świetlne, wzrost ciśnienia, gorący olej, porażenie prądem elektrycznym, skutki fizycznego i psychicznego szoku oraz oddziaływanie toksyczne.